رد پای سگ در آسیب‌های خانوادگی

صدای شیعه: نه قرار است نگهباني بدهد و نه در شکار کمک کند يا از گله محافظت کند. ‌اين حيوان زبان بسته قرار است همدم و همراه افرادي باشد که براي خريد و نگهداري از آن حاضرند ميليون‌ها تومان خرج کنند و سگ‌شان را همچون فرزندي عزيز در آغوش بکشند. حالا بازار خريد و فروش و نگهداري از سگ در کشورمان آنچنان داغ شده که حتي در فضاي مجازي هم مي‌توانيد به راحتي سگ مورد نظرتان را از نژادهاي گوناگون خريداري کنيد. طراحي سايت و کانال‌هاي تلگرامي و بيمارستان‌هاي تخصصي دامپزشکي به همراه پانسيون‌هايي براي نگهداري از اين حيوانات در مواقعي که صاحب‌شان در مسافرت است و حتي اورژانس شبانه‌روزي براي سگ و گربه از تغيير سبک زندگي به سمت مدرنيته زندگي غربي و رسميت بخشيدن به نگهداري حيواناتي از جمله سگ حکايت دارد. آن هم در جامعه‌اي که بيش از 90 درصد جمعيت آن مسلمانند و نگهداري از سگ در دين اسلام حرمت دارد. 
با فراگير شدن فضاي مجازي و درگير شدن مردم در حال و هواي حضور در اين دنيا بسياري از نيازمندي‌ها هم از دنياي حقيقي به سايت‌هاي اينترنتي و کانال‌هاي تلگرامي مهاجرت کرده‌اند. از سوي ديگر اما عرضه برخي خدمات و کالاها و تبليغات روي برخي کالاها، اهدافي فرهنگي را در پي دارد. درست مانند تبليغ براي خريد و فروش سگ و راه افتادن بيمارستان‌هاي تخصصي دامپزشکي در برخي مناطق بالاي شهر که به نرمي فرهنگ و آداب و رسوم زندگي غربي را در ميان مردم کشورمان ترويج مي‌کند. همين مسئله هم موجب شده نه فقط ساکنان خانه‌هاي بزرگ و حياط‌‌دار بالا شهري بلکه ساکنان آپارتمان‌هاي کوچک در محلات مياني و حتي پاييني شهر که طبعاً از شرايط اقتصادي پايين‌تري برخوردارند، خود را به آب و آتش بزنند تا سگ داشته باشند. بديهي است نگهداري سگ در آپارتماني کوچک با به جا آوردن بسياري از آداب و رسوم اسلامي جمع‌پذير نيست. 
   
ارتباط معنادار نگهداري از سگ با آسيب‌هاي خانواده 
خانواده در فرهنگ و آداب و رسوم ايراني جايگاه ويژه‌اي دارد و ويژگي انساني افراد در سايه تعامل با اعضاي خانواده است که رشد و ارتقا مي‌يابد اما در غرب نقش و جايگاه خانواده کم رنگ شده است و کم نيستند افرادي که تنها زندگي مي‌کنند. در اين ميان از آنجايي که انسان موجودي عاطفي است که نياز دارد دوست بدارد و دوست داشته شود افرادي که در ساختار خانواده سازگاري لازم را ندارند يا به دلايلي با گسيختگي در خانواده مواجهند هم به دنبال اين هستند خلأ عاطفي خود را با چيزي يا کسي پر کنند؛‌موجودي که مطابق تصورات ذهني خودشان او را بسازند و در برابر نظرات و خواسته‌هاي‌شان مخالفتي نداشته باشد. بديهي است در چنين مواردي نگهداري از يک حيوان مي‌تواند گزينه خوبي باشد. بر همين اساس است که بسياري از افراد در فرهنگ غربي براي خودشان يک سگ دارند؛‌حيواني که قرار است تمام تنهايي‌هاي‌شان را پر کند. در سال‌هاي اخير اما در ميان برخي از افراد و خانواده‌هاي ايراني هم نگهداري از حيواناتي مانند سگ به يک مد تبديل شده است؛ مدي که به تناسب افزايش آمار طلاق، ‌عدم تمايل خانواده‌ها به فرزند‌آوري و تغيير ساختار خانواده ايراني از خانواده‌هاي سنتي بزرگ و با همبستگي بالا به خانواده‌هايي با روابط موزائيکي يا هسته‌اي ارتباطي معنادار دارد. رواج نگهداري از سگ در ميان برخي از مردم کشورمان در حالي است که در اسلام سگ حيواني نجس به حساب مي‌آيد و نگهداري از سگ براي سرگرمي موجب قبول نشدن برخي عبادات مي‌شود. 
در کنار ملاحظات ديني که در رابطه با نگهداري از سگ وجود دارد، رواج نگهداري از اين حيوان نمادي از تغيير نگاه، ‌ارزش‌ها و سبک زندگي در ميان برخي ازمردم است. 
   
حيوان آزاري متفاوت 
با نگاهي به سطح جامعه اما شاهد عادي شدن و رسميت دادن به نگهداري سگ و گربه هستيم تا جايي که مراکزي به خريد و فروش لوازم و تجهيزات اين حيوانات اختصاص داده شده است؛ از غذاهاي آماده تا بيسکوئيت و شکلات با شکل و شمايل استخوان گرفته تا لانه‌هاي رنگارنگ و لوکسي که برخي از صاحبان اين حيوانات حاضرند براي خريدشان ميليون‌ها تومان خرج کنند. همچنين بيمارستان‌هاي دامپزشکي شبانه‌روزي براي اين حيوانات راه اندازي شده که اگر به سايت‌شان مراجعه کنيد، متوجه مي‌شويد در کنار درمان، ‌بستري و پانسيون خدماتي نظير آرايشگاه و شست‌وشو و حتي آتليه مخصوص اين حيوانات را دارد! از سوي ديگر نبايد فراموش کرد حرمت نگهداري سگ در دين اسلام به معناي حيوان‌آزاري نيست همچنان که بسياري از افرادي که از اين حيوانات نگهداري مي‌کنند در موارد متعددي حيوان بيچاره را مورد آزار و اذيت قرار مي‌دهند. 
   
نمادي از يک نياز
دکتر شهرام وزيري، روانشناس و عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد واحد رودهن مي‌‌گويد: مسائل مختلفي که زندگي ماشيني در خانواده‌ها ايجاد کرده از جمله فاصله گرفتن افراد از يکديگر و سخت بودن مراودات انساني و نياز انسان به يک موجود زنده که بتواند هميشه باشد سبب مي‌شود افراد غير از موضوعات انساني به سراغ نگهداري از حيوانات نيز بروند. به باور وي، شايد جوان و نوجوان يا هر فردي تعلق، معنا يا تشخص را در داشتن يک سگ جست‌‌وجو کند. وي مي‌افزايد: وقتي فرد در دوره‌اي خاص نمي‌‌تواند به موفقيت دست يابد، طبيعي است که فعاليت‌هاي ديگري را تجربه مي‌کند و به قول روانشناسان در يک وضعيت جبراني قرار مي‌گيرد و سعي مي‌کند با چنين رفتارهايي به خودش تشخص بدهد. 
دکتر مصطفي اقليما، رئيس انجمن مددکاران اجتماعي ايران نيز با تأکيد بر کمرنگ شدن نقش خانواده و تنها شدن افراد معتقد است نگهداري از حيوانات به عنوان يک سرگرمي مي‌تواند به فرد احساس آرامش و مفيد بودن بدهد. وي‌مي‌گويد: از آنجايي که جوانان تفريح و سرگرمي خاصي ندارند، رو به اين مسائل مي‌آورند و خانواده‌ها نيز براي کنترل بهتر فرزندان‌شان ترجيح مي‌دهند براي پر کردن اوقات فراغت آنها، براي‌شان سرگرمي‌هايي درست کنند. اقليما معتقد است نگهداري از حيواناتي مانند سگ، نمادي از تنهايي انسان در جامعه امروز است. نمادي از يک نياز؛ نياز به همدم و هم‌صحبت. 
  
بلاي مدرنيته 
اين بار هم چاره کار بازگشت به ارزش‌هاي ايراني و اسلامي است. افراد پرورش يافته در يک خانواده سالم با ازدواج به موقع، ‌فرزند‌آوري به موقع، ‌تفريحات سالم و به دور از گرايش به چشم و هم‌چشمي و تجملات و مدرنيته ممکن است در حمايت از حيوانات فعاليت‌هايي انجام دهند اما اين فعاليت‌ها لزوماً به معناي در آغوش کشيدن يک سگ و زندگي کردن با اين حيوان نيست. 

منبع : روزنامه جوان