شهریار زرشناس در هم اندیشی اسلام و جوان غربی: عقب ماندگی و آشفتگی ما از وابستگی به نظام سلطه است

صدای شیعه: شهریار زرشناس، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در هم ‌اندیشی علمی «اسلام و جوان غربی: چالش‌ها و چشم‌اندازها (بررسی و بازخوانی دو نامه رهبر معظم انقلاب اسلامی به جوانان غرب)» که از صبح امروز 17 اسفندماه در تالار استاد شهیدی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران در حال برگزاری است، به ارائه مقاله خود با عنوان «رویکردی انتقادی به تاریخ غرب مدرن» پرداخت.

وی با بیان اینکه تعامل با نظام کنونی سلطه در جامعه ما با معضل نظری مواجه شده است و باید با این رویکرد به مسأله نگاه کنیم، گفت: در نامه رهبری چیزی است که با زندگی کنونی مردم در ارتباط تنگاتنگ قرار دارد. مقام معظم رهبری در دو یا سه بند به آن اشاره ای بسیار حکیمانه در خصوص چگونگی شکل گیری نظام کنونی جهانی کرده اند که امام(ره) از آن تعبیر به نظام سلطه می کند. یعنی ایشان در یک عبارت کوتاه به صورت خیلی سریع باطن غرب را بیان کردند. مقام معظم رهبری اشارات تاریخی بسیار دقیقی در این مورد دارند که چگونه این نظام سلطه در جهان شکل گرفته است.

زرشناس افزود: نکته مهمتر این است که چرا باید نظام سلطه را بشناسیم؟ مسأله مهم این است که آنها می خواهند چهره واقعی نظام سلطه را بپوشانند و صورت مسئله را پاک کنند. یعنی ما را به گمراهی ای می برند که وضع آشفته کنونی ما استفاده از نسخه های پوسیده اسلامی است اما حقیقت برعکس است. وضع آشفته ما دقیقا به خاطر تسلیم شدن در برابر نظام سلطه است.

وی در ادامه گفت: باید به دانشجویان بفهمانیم که اگر دنبال شغل و پیشرفت هستید، از طریق مبارزه با نظام سلطه این امر به دست می آید. در نامه مقام معظم رهبری اشاره دقیقی است به حقایق تاریخی که رخ داده است. اگر به کتبی که خود مورخان آمریکایی و اروپایی مثل ویل دورانت و انبوهی از آثار دیگری که هست مراجعه کنیم، می بینیم که اروپائیان از اواخر قرن 14 و اوایل قرن 15 به یک توانمندی نظامی رسیدند. غرب مدرن در جغرافیایی خاص مانند ایتالیا، اسپانیا و فرانسه و بخشی از انگلیس وجود پیدا کرد. از خصایص ذاتی غرب مدرن این بود که تلاش نمود تا صورت اومانیستی خود را به تمام جهان بسط دهد.

زرشناس تصریح کرد: ما شاهد ساخته شدن تفنگ ها و توپ های باروتی در قرون 14 و 15 هستیم. در جنگ هایی که اواخر قرن 14 و اوایل 15 می شود، از ابزارهای آتشین استفاده می کنند. همین مسئله راز تسلط آنها است. جهانی شدن، آرزوی همه تمدنها است. انقلاب تکنیکی آنها یکی اسلحه آتشین و یکی کشتی های مجهز به توپ ها بود. این ملوانان همه شان آدم کش و متظالم بودند و هر جا که می رسیدند، قتل عام می کردند و تکیه شان بر توان نظامی بود. مقام معظم رهبری دقیقا این تعبیر را دارند که علم، قدرت است زیرا غرب مدرن از طریق توان نظامی اش توانست در جهان تسلط یابد ولی آنچه که این مسئله را محقق ساخت آن ابزار و امکانات نظامی است.

وی ادامه داد: در جنگل های آفریقا تور می انداختند تا در بازار تجارت برده، بردگان را بفروشند. به این ترتیب بر مبنای یک توانمندی نظامی و خوی استثمارگری، نظام سلطه شکل گرفت ولی نیازمند آن بود که آن را نهادینه کند. مجموعه کشورهای متروپل یا امپریالیسم یا بخش اصلی نظام سلطه از این کشورها تشکیل می شود. تقریبا ترکیب این کشورها ثابت است که اکنون در گروه 7 یا 8 جمع می شوند. اینها نظام مرکزی ای را می سازند که هسته مرکزی نظام سلطه است. یک نظام جهانی که تقریبا سه لایه است. یک قطب، متروپل، یک قطب کشورهای پیرامونی و یک قطب کشورهایی که جهنمی در آنها توسط همین کشورهای متروپل به وجود آمده است.

زرشناس در پایان گفت: این گمراهی در کشور ما وجود دارد که جریان وابستگی و سازش و استحاله به ما این طور القا می کند که ناتوان هستیم و بر اساس نسخه های ناکارآمد اسلامی اوضاع مان چنین شده است، در حالی که من می گویم قضیه برعکس این است. عقب ماندگی و آشفتگی ما از وابستگی به نظام سلطه است. همین روشنفکران کنونی ما الان ما را تبدیل به وجود پیرامونی و اقماری و وابسته کرده است. راهی که از این دشواری های اقتصادی می توان بیرون رفت، فقط و فقط جنگ با نظام کنونی است و نه تسلیم شدن با آنها.